ပါ႐ွားလူမ်ိဳးတို႔၏ ဖခင္ႀကီး သို႔မဟုတ္ မဟာဆိုင္းရပ္စ္

မဟာဆိုင္းရပ္စ္ (Cyrus the Great) (ဘီစီ ၅၉၀-ဘီစီ ၅၂၉) သည္ ပါရွင္းလူမ်ိဳးတို႔၏ ဖခင္ႀကီးဟူ၍၎၊ ယဟူဒီလူမ်ိဳးတို႔၏ ကယ္တင္ရွင္ဟူ၍၎၊ ဆိုင္းရပ္- သ-ဂရိတ္(ဆိုင္းရပ္မင္း တရားႀကီး) ဟူ၍၎၊ ေရွးေဟာင္းရာဇဝင္သမိုင္း အေစာင္ေစာင္ တို႔တြင္ ဂုဏ္ျပဳခ်ီးက်ဴးမွတ္တမ္းတင္ခံခဲ့ရသည္။ သူသည္ ပါးရွား အင္ပါယာႀကီးကို တည္ေထာင္စည္း႐ုံးခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ဆိုင္းရပ္စ္ကို အီရန္အေနာက္ေတာင္ပိုင္းရွိ ဖာရ္စစ္နယ္(ယေန႔ဖားစ္နယ္)တြင္ ေဒသခံပေဒသရာဇ္ျဖစ္သူ ဆမ္ဘီစက္ မွ ဆင္းသက္ဖြားျမင္သည္။ ဆိုင္းရပ္စ္၏ မူလပါရွအသံထြက္ျဖင့္ အမည္မွာ ကုဂုစ္ ျဖစ္ပါသည္။ သူေမြးဖြားစဥ္က ထိုေဒသမွာ ဖိဒ္စ္အင္ပါယာ၏ လက္ေအာက္ခံ ပေဒသရာဇ္နယ္ေလး သာျဖစ္သည္။

ငယ္စဥ္ဘဝကို ေကာင္းစြာမသိရေသာ္လည္း ပုံျပင္ဆန္ဆန္ လူေျပာမ်ားသည္ ဇာတ္လမ္းအရ အဖိုးျဖစ္သူက ေျမးကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္တြင္ နိမိတ္မ်ားျမင္ၿပီး ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ မိမိအားပ်က္စီးေစမည့္ မ်ိဳးဆက္ဟု ဆိုကာသတ္ရန္ ေစခိုင္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ မင္းေစက မရက္စက္လိုသျဖင့္ သိုးၿခံ၀တြင္ စြန္႔ပစ္ထားခဲ့ၿပီး သိုးထိန္း လင္မယား၏ ေစာင့္ေရွာက္မႈျဖင့္ ႀကီးျပင္းလာခဲ့သည္ ဟုဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ထိုဇာတ္လမ္းကို လက္မခံၾကေပ။ သူ၏မိဘမ်ိဳး႐ိုး၊ သူ၏ငယ္စဥ္ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ ေရွးေဟာင္းဒ႑ာရီပုံျပင္မ်ားျဖင့္ ေရာ ေထြး၍ ေနျခင္းေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ တိက်မွန္ကန္စြာ သိရွိရန္ မ်ားစြာခဲယဥ္းေလသည္။ သို႔ေသာ္ ဆိုင္းရပ္သည္ ပါးရွင္းလူမ်ိဳး ျဖစ္၍၊ ပါးရွင္းႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို တည္ေထာင္ စည္း႐ုံးခဲ့သည္မွာ ကား အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။

အ႐ြယ္ေရာက္လၽွင္ ဖခင္ထံမွ အ႐ိုက္အရာကိုဆက္ခံၿပီး မိဒ္စ္အင္ပါယာ၏ ဧကရာဇ္၏ လက္ေအာက္ခံအျဖစ္ ဆက္လက္ရပ္တည္ေနခဲ့ရာမွ ဘီစီ၅၅၃တြင္ ပုန္ကန္ၿပီး သုံးႏွစ္အၾကာတြင္ ေအာင္ျမင္ၿပီး ပါရွအင္ပါယာကို တည္ေထာင္သည္။ ဖိဒ္စ္ ႏွင့္ ပါရွတို႔မွာ လူမ်ိဳးအားျဖင့္၊ ဘာသာစကားအားျဖင့္ မ်ားစြာကြာျခားသည္မဟုတ္သျဖင့္ ဆိုင္းရပ္စ္ အေနျဖင့္လည္း ဖိဒ္စ္တို႔၏ ဥပေဒ ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တို႔ကို ဆက္လက္က်င့္သုံးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လက္ေအာက္ခံတို႔က မည္သည့္မေက်နပ္မႈမွ မျပပဲ တိုင္းျပည္အတြင္း မင္းေျပာင္းမင္းလြဲျဖစ္သည္ ဟုသာ သေဘာထားၾကသည္။

ဧကရာဇ္အျဖစ္ကိုရလၽွင္ နယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ေရးကို စတင္ရန္အားထုတ္သည္။ ေရွးဦးစြာ အေနာက္ဖက္ရွိ လီဒီးယားအင္ပါယာ ကိုတိုက္ခိုက္သည္။ထိုအင္ပါယာမွ ဘုရင္ကရီးဆပ္သည္ ခ်မ္းသာႂကြယ္၀ၿပီး အထူးသျဖင့္ ေ႐ႊအလြန္ေပါသည္ ဟုေၾကာ္ၾကားသည္။ ဘီစီ ၅၄၆တြင္ လီဒီးယားအင္ပါယာကို ေအာင္ႏိုင္သည္။ ဘီစီ ၅၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ေဘဘီလုံ ႏိုင္ငံကို၎ ဆက္လက္၍ ေအာင္ျမင္ခဲ့၏။ ဖီနီးရွန္း ႏိုင္ငံႏွင့္ ပါလက္စတိုင္း ႏိုင္ငံမ်ားကိုလည္း ႏွိမ္နင္းေအာင္ျမင္ခဲ့ ၍ ဆိုင္းရပ္သည္ ယဟူဒီလူမ်ိဳးမ်ားအား ကယ္တင္ေစာင့္ေရွာက္ ခဲ့၏။

ထိုေနာက္ အေရွ႕ဖက္သို႔လွည့္ၿပီး စစ္ပြဲမ်ားစြာတိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္ကာ ဘီစီ ၅၄၀တြင္ အီရန္တစ္ခုလုံးကိုရၿပီး သူ၏အင္ပါယာမွာလည္း အေနာက္ဖက္ မွ အေရွ႕ဖက္ အိႏၵိယ၊ ဗဟိုအာရွ ေဒသမ်ားအထိက်ယ္ျပန္႔လာခဲ့သည္။ ထိုသို႔အေရွ႕ႏွင့္အေနာက္တြင္ ရန္သူမ်ားကိုေအာင္ႏိုင္ၿပီးေနာက္ အခ်မ္းသာဆုံးျဖစ္သည့္ ေဘဘီလုံႏိုင္ငံကို တိုက္ခိုက္ေတာ့သည္။ ေဘဘီလုံဘုရင္ နဗိုနိဒပ္စ္မွာ ျပည္သူတို႔၏ ခ်စ္ခင္မႈကိုမရသျဖင့္ ေဘဘီလုံစစ္တပ္မ်ားက မတိုက္ပဲ လက္နက္ခ်ေသာေၾကာင့္ ဓါးမက်ိဳးလွံမေခြပဲ ေဘဘီလုံကိုရေလသည္။ သို႔ျဖင့္ ေဘဘီလုံလက္ေအာက္ရွိ ဆီးရီးယားႏွင့္ ပါလက္စတိုင္း ေဒသမ်ားကိုပါရသည္။

ဆိုင္းရပ္၏ ဘုန္းတန္ခိုးႀကီးမ်ားပုံကား ထိုမၽွမကေသး ေခ်။ အာရွတိုက္တြင္လည္း ဟဲလက္စပြန္႔မွ အိႏၵိယနယ္စပ္ အထိ ႀကီးစိုးမင္းမူခဲ့ေသးသည္။ ထိုမွ ႏွစ္အတန္ၾကာ မိမိ၏သိမ္းပိုက္နယ္ပယ္မ်ားအတြင္း အေျခခိုင္ရန္အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းၿပီးေနာက္ စစ္တပ္ကိုဦးေဆာင္ကာ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္ရွိ ကပ္စပီယံပင္လယ္မွ ဗဟိုအာရွတိုင္ေအာင္ လွည့္လည္သြားလာလၽွက္ရွိသည့္ မက္စဂီေတး လူမ်ိဳးစုမ်ားကို တိုက္ခိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ၅၂၉တြင္ ျဖစ္ပြားသည့္ ကက္စပီယန္ပင္လယ္၏ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္၌ ေနထိုင္သည့္ စီသီယားလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ တိုက္ခိုက္ေသာ ဒုတိယ စစ္ပြဲ၌ ပါရွတပ္မ်ား ႐ႈံးသလို ဆိုင္းရပ္စ္က်ဆုံးသြားခဲ့သည္။

ဆိုင္းရပ္စ္လြန္လၽွင္ သားေတာ္ ဒုတိယကမ္ဘီစက္စ္ ကဆက္ခံၿပီး တိုက္ခိုက္ရာ မက္စဂီေတး တို႔ကိုေအာင္ျမင္သည္။ ဖခင္၏အေလာင္းကို ေရွးပါရွၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း ပဆိုဂေဒ တြင္ျမဳပ္ႏွံသည္။ ထိုေနာက္ အီဂ်စ္သို႔ဆက္လက္ခ်ီတက္ၿပီး တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္သျဖင့္ အာရွအေနာက္ဖက္ႏွင့္အလယ္ပိုင္း တစ္ခြင္လုံးကို ပါရွအင္ယာအျဖစ္ သိမ္းသြင္းထူေထာင္သည္။ အႏွစ္ႏွစ္ရာေက်ာ္ သက္တမ္းေရာက္မွ မဟာအလက္ဇႏၵား ၏တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ပါရွအင္ပါယာႀကီး ပ်က္စီးျခင္းသို႔ေရာက္ရသည္။

အလက္ဇႏၵားလြန္ေသာ္ သူ၏စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဆဲလ္လူကတ္နီကာတာ ကပါရွအင္ပါယာကို ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး ခရစ္ႏွစ္ သုံးရာစုတြင္ ဆိုင္ရပ္စ္မင္းဆက္မွ ဆင္းသက္သူဟု ဆိုသည့္ ပထမအာဆက္စစ္ ကပုန္ကန္ၿပီး ပါသီယအင္ပါယာကို တည္ေထာင္သည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၂၂၄တြင္ ထိုမင္းဆက္ကို နန္းခ်ၿပီး ပါရွအင္ပါယာသစ္ (သို႔) ဆက္စနစ္အင္ပါယာ ကိုတည္ေထာင္ၿပီး အႏွစ္ ၄၀၀မၽွ အုပ္စိုးသြားၾကေသးသည္။ ထိုမင္းဆက္တို႔ကလည္း မိမိတို႔သည္ ဆိုင္းရပ္စ္၏ အေၾကမန္နစ္ အဆက္အႏြယ္မ်ားျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကျပန္သည္။

ဆိုင္းရပ္စ္၏ အရည္အခ်င္းမ်ား
စစ္ေရးတြင္ ထူးခၽြန္သည္မွာ ေျပာဖြယ္မရွိေပ။ထို႔အျပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တြင္ထူးခၽြန္ၿပီး ဘာသာကိုးကြယ္မႈတြင္လည္း ႏွစ္သက္ရာဘာသာကို ကိုးကြယ္ခြင့္ေပးသည္။ သိမ္းပိုက္ခံနယ္ပယ္မ်ားအတြင္းရွိ ေဒသခံတို႔၏ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားကို ဆက္လက္က်င့္သုံးခြင့္ေပးသည္။ ရက္ရက္စက္စက္ မ်ိဳးသုဥ္းသတ္ျဖတ္သည္မ်ိဳးမရွိခဲ့ေပ။ ဘာသာေရးအရ ေနာင္တြင္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစမည့္ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုကိုလည္း ျပဳခဲ့သည္။ အျခားမဟုတ္ ေဘဘီလုံကို သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ေဘဘီလုံတြင္ ႏွစ္ ၅၀ေက်ာ္မၽွ အထိန္းအသိမ္းခံသေဘာမ်ိဳး၊ သုံ႔ပန္းသေဘာမ်ိဳး ေနထိုင္ေနခဲ့ရသည့္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို အိမ္ျပန္ခြင့္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အထက္ပါအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ၿပိဳင္ဖက္မ်ားျဖစ္လာသည့္ ဂရိတို႔ကပင္ ဆိုင္းရပ္စ္ကို ေလးစားခ်ီးက်ဴးခဲ့ၾကသည္။

ဆိုင္းရပ္သည္ ၂၅ ႏွစ္အတြင္း ပါးရွင္းႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို တည္ေထာင္စည္း႐ုံးႏိုင္ခဲ့ေသာ စစ္ဘုရင္ႀကီးျဖစ္သည္။ သူသည္ သူတစ္ပါး၏အေပၚတြင္ သနားၫွာတာတတ္၍ တရားမၽွတေသာ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ ဘုရင္ႀကီးလည္းျဖစ္သည္။ သူ႕အား ပါးရွင္း လူမ်ိဳးမ်ားက ‘ဖခင္ႀကီး’ဟူ၍၎၊ ယဟူဒီလူမ်ိဳးမ်ားက ‘ကယ္ တင္ရွင္’ ဟူ၍၎၊ ဂရိလူမ်ိဳးမ်ားက ‘မင္းက်င့္တရားႏွင့္အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္ႀကီး’ ဟူ၍၎ ေခၚေဝၚအသိ အမွတ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ရာဇဝင္သမိုင္း အေစာင္ေစာင္တို႔တြင္ကား သူသည္ ဆိုင္းရပ္-သ-ဂရိတ္ဟု ထင္ရွားခဲ့ ေလသည္။

ကိုးကား
ေက်ာ္စြာ၁၀၀-ေဒါက္တာသန္းထြန္း
ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း၊ အတြဲ(၄)
Myanmar Wikipedia